ლეჩხუმის ეტიმოლოგია და მხარის მდებარეობა
,,ლეჩხუმის,, ეტიმოლოგიის ირგვლივ რამდენიმე მოსაზრებაა. მათ შორის აღსანიშნავია ორი: პირველი მათგანი ლეჩხუმის მეგრული ,,ჩხუმის,, (თევზის) დახმარებით, მეორე სვანური ,,ცხუმის,, (რცხილის) გამოყენებით ხსნის. უფრო სარწმუნოდ მიგვაჩნია, რომ ,,ლეჩხუმი,, მეგრული წარმოშობისაა.
მე-6 საუკუნის ბიზანტიელი ისტორიკოსი პროკოფი კესარიელი ლეჩხუმს სკვიმნიის სახელით მოიხსენიებს, რაც მის ბიზანტიურ შესატყვისს წარმოადგენს.
ლეჩხუმის ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარე მდებარეობს დასავლეთ საქართველოს ჩრდილო ნაწილში. კერძოდ, დასავლეთ კავკასიონის ქედის სამხრეთით მდებარე ლეჩხუმის, ეგრისისა და რაჭის ქედების თავშესაყარ ზონაში. ტერიტორია განფენილია ჩრდილო განედის 42° 28' და იმავე განედის 42° 31' შორის, აღმოსავლეთ გრძედის 42° 3' და იმავე გრძედის 42° 5' შორის. მხარე 1930 წლამდე მოიცავდა ძირითადად ახლანდელი ცაგერისა და დღევანდელი წყალტუბოსა და ამბროლაურის რაიონების ტერიტორიების ნაწილს. ლეჩხუმის დასავლეთით, სამეგრელოსაგან ასხის (ეგრისის ქედის ტოტი) მთის მასივი ჰყოფს, ჩრდილოეთით , სვანეთისაგან და ჩრდილო-აღმოსავლეთით რაჭისაგან-ლეჩხუმის ქედი. ძველს ლეჩხუმს ჩრ. აღმოსავლეთით რაჭისაგან ასკის წყალი გამოყოფდა. მდინარე რიონის მარცხენა ნაპირზე საზღვარი თავშავის ქედის (რაჭის მთების ტოტი) სამხრეთ კალთებზე გადიოდა, სამხრეთით - იმერეთსა და ლეჩხუმს შორის საზღვარი მდინარე ლეხიდარის მარცხენა ნაპირის გასწვრივ მდებარე სერსა და ხვამლის მთის მასივზე.
ფაქტია,რომ ლეჩხუმის ერთი ნაწილი (დერჩი, დღნორისა, მექვენა, ბეთქოულა, ლეხენდრისთავა, ჩორთისა, საჩხეულა, ჭაშლეთი, ონჭეიში) წყალტუბოს რაიონს მიაკუთვნეს, მეორე ნაწილი (ჭყვიში, ჭრებალო, ღვარდია, ჟოშხა, გენდუში, ქვიშორი) - ამბროლაურის რაიონს. არც იმერეთს ესაჭიროებოდა ლეჩხუმის საჩუქარი და არც რაჭას. ისინი ორ და მეტ რაიონულ ერთეულს წარმოადგენენ და ამ შემთხვევაშიაც ლეჩხუმს ჩამოაჭრეს ,,ჩოხის კალთები,, - რატომ და რისთვის , დღემდე გაუგებარია.
რაიონს ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება ლენტეხის, აღმოსავლეთიდან - ამბროლაურის, სამხრეთ-აღმოსავლეთიდან და სამხრეთიდან- წყალტუბოს, სამხრეთ დასავლეთიდან და დასავლეთიდან - ხონისა და მარტვილის რაიონები. ლეჩხუმის ფართობი 800 კვ. კმ-ს შეადგენს. |
