ლეჩხუმი ერთ-ეrTi gamorCeuli mxarea
istoriul-arqiteqturuli Zeglebis (eklesia-monastrebi da cixe-koSkebi)
simravliT,nagebobaTa arqiteqturis unikalobiT da mSeneblobis kulturiT. maTgan
bevri uZvelesi xanisaa, dReisaTvis zogi maTganis nangrevic aRar arsebobs. bolo
periodSi ramdenime eklesia (tviSis, Taboris, lailaSis, WiqelaSis, labeWinis,
wminda maqsimes murSi.) aRdgenilia. aSenda axlebi: zubis wm. giorgis,
lasuriaSis...
mSenebarea
cageris wminda maqsime aRmsareblis
saxelobis taZari, bardnalisa da maxaSis eklesiebi.
leCxumis
teritoriaze aRricxulia samocdaaTze meti moqmedi da aumoqmedebeli
eklesia-monasteri. ocdaaTze meti cixe-koSkis nangrevi.
siZvelis
mixedviT, gamoirCevian adreuli xanis (IX, X, XI ss) gvesos kompleqsi,
labeWinis, gonisa da Taboris eklesia-monastrebi.
gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba gvesos
kompleqss, vinaidan igi leCxumis uZveles sakulto nagebobebs Seicavs. Ees
kompleqsi soflis ganapiras platoze mdebareobs.
igi agebulia kldovan SemaRlebaze. ezos CrdiloeT nawilSi karibWisa da
sameurneo nagebobaTa naSTia, samxreTiT xeobisaken oTxkuTxa koSki, xolo SuaSi
odesRac mSvenieri, dRes nangrevebad qceuli taZari dgas.
miuxedavad Zlieri
dazianebisa Cans rom eklesia rTuli agebulebis mqone samnavian bazilikas warmoadgens.
Zeglis saerTo agebuleba, misi monumenturoba, afsidebis naliseburi moyvaniloba
da kedlis wyobis xasiaTi, specialistebs aZlevs saSualebas Tqvan rom, is IX-X
ss. Zeglia.
Ees didi zomis
sameklesiani bazilika Signidan moxatuli unda yofiliyo, rac kidev ufro sazeimo
iers miscemda nagebobas.
specialistebs
miaCniaT rom, gvesos kompleqsi saerTo galavniT SemozRuduli eklesia da cixe
koSki erTi drois MmSeneblobas ganekuTvneba.
koSkisaTvis farTo
kibis miSeneba, am nagebobis sarezidencio daniSnulebaze unada miuTiTebdes,
sadac safiqrebelia sasuliero xelisufleba ijda.
s. yauxCiSvilis
azriT, bizantiuri epoqis berZnuli enis mixedviT Teodos gangrelTan moxseniebuli Takveris
cixis Sesatyvisad ufro ,,cageri” unada miviCnioT, vidre ,,Takveri”. wmindanis
maqsimes saxeli isedac iqneboda dakavSirebuli leCxumTan, radgan erTerTi misi
miowafe TakverSi (cagerSi) iyo moTavsebuli. (georgika t IV nak. 1, Tb. 1941w.)
Tu pirvel
wyaroSi martlac cageris cixezea saubari, maSin sruli ufleba gvaqvs aseTad
gvesos cixe miviCnioT. Amas adasTurebs avtorTa jgufi (,,leCxumi” gv .21). isic
SeiZleba rom, mis gverdiT arsebuli eklesia wminda maqsimes da mis mowafeTa
saxels daukavSires. cnobilia rom, qristianobis adreuli xanebidanve, eklesiebi
Sendeboda martvilTa pativsacemad. rogorc avtorTa jgufs miaCniaT da mec ase
vfiqrob es udidesi stimuli iqneboda SemdgomSi aq saepiskoposo kaTedris
daarsebisaTvis.
,,gvesos
samlocvelo Tavisi siZveliT da gamorCeuli xuroTmoZRvrebiT, savsebiT Seefereba Bsaeparqio
centrs, romlis msgavsi leCxumSi sxva ar aris. (avtorTa jgufi ,,leCxumi”)
gvesos cixe,
rogorc zemoT iTqva miCneulia ara mxolod Tavdacvis koSkad, is sacxovrebeli
rezidenciaa, SesaZloa sasuliero moRvaweebis. amas adasturebs irgvliv arsebul
nagebobaTa mTeli kompleqsi. cixe batonobs cageris mTel qvabulze sarewkelas
viwrobamde.
VII-IX saukuneTa
bizantiur wyaroebSi sadac lazikis saepiskoposebia dasaxelebuli cagereli
episkoposi ar Cans. Aaqedan gamomdinare unda vifiqroT rom, saepiskoposo kaTedra
leCxumSi IX-X ss. daarsda. misi rezidencia iqneboda gvesos kompleqsi. Ggvesodan
cagerSi saepiskoposo kaTedrali XI s. unda iyos gadmotanili. Aam azris erTerTi
dadasturebaa is rom, dRes cagerSi mdgari eklesias mravali ngreva-ganaxlebis
gamo siZvelis ieri sruliad dakarguli aqvs, misi Tavdapirveli mdgomareobidan.
rogorc g. CubinaSvili aRniSnavs SemorCenilia metad saintereso daxvewili
CuqurTmebiT Sesrulebuli cageris eklesiis kari XI s. daTariRebuli. Ee. i.
cagerSi sakaTedro taZari XI s. dan. Uunda arsebobdes.
jerjerobiT
pirveli cagereli episkoposi ixsenieba iSxanis (tao) jvarze. Aantoni romelic jer
iyo cagereli Semdeg iSxneli episkoposi gamxdara. swored XI s-Si anton cagerels vercxlis xati Seuwiravs
iSxnis eklesiisaTvis. (eqvTime TayaiSvili)
ikveTeba rom, leCxumSi
pirveli saepiskoposo kaTedra arsebobs IX-X ss. dan da misi rezidencia iyo
gvesos kompleqsi. kaTedrali gadmotanili iqnqa cagerSi XI s. dan. im epoqaSi
leCxumTan erTad saepiskopoSi Sedioda qvemo svaneTisa da zemo svaneTis nawili. cxadia
aseTi nabiji leCxum-svaneTSi qristianobis gaZlierebisTvis iyo gadadgmuli.
დავით კოპალიანი | 